Herkese merhaba, uzun zamandır blog yazamıyorum. İş değiştirme olsun yaşadığım sorunlar olsun bir türlü vakit ayırıp içerik hazırlayamadım.
Kendi bilgisayarım üzerinde yaşadığım bir sorunu nasıl çözdüğümü yazarak başlamak istiyorum. Öncelikle hikayenin başına dönelim. Önceki yazılarımı okuyanlar bilir, askerden geldikten sonra yaptığım ilk iş bilgisayarıma format atmak oldu. Herşeye sıfırdan başladım. Buraya kadar bir problem yok fakat bilgisayarımı uyku moduna almak istediğimde uyku moduna giriyor, tekrar uyandırmak istediğimde herhangi bir tepki vermiyor. Siyah ekranda kalıyordu. Daha önce başıma böyle bir sorun gelmişti ve halletmiştim. Nasıl çözdüğümü hatırlamadığım için tekrar araştırma yaparak çözmek durumunda kaldım. Bundan muzdarip olanlar için bu durum hakkında bir yazı paylaşmak istedim. Hadi başlayalım.
Uyku Modları
Üç çeşit uyku durumu bulunur. Bunlara sırayla bakalım. Her modun kendine göre avantaj ve dezavantajları bulunur.
1- Ram üzerine uyutma (Suspend To Ram)
Bu mod üzerinde bilgisayarınızı uykuya aldığınızda o anda bilgisayarınız üzerinde açık olan uygulamalar ve dosyaların bilgileri RAM üzerine aktarılır ve geri kalan donanımlar kapatılır. Bu sayede daha düşük enerji ile uzun süreler bu modda bilgisayarınızı bekletebilirsiniz.
Avantajı; ram hızlı bir donanım olduğu için kısa bir süre içinde bilgisayarınızı uyku modundan çıkartarak kaldığınız yerden devam edebilirisniz, bu süre bilgisayarınızın donanımına göre değişkenlik gösterebilir. Ortalama 5-15 sn arasındadır.
Dezavantajı; ram kalıcı değiş geçici bir çözdümdür bu yüzden eğer bilgisayarınıda elektrik giderse ram üzerindeki tüm bilgiler silinecektir, elektrik geldiğinde bilgiayarınızı tekrar açtığınıda kaldığınız yerden devam etmeniz olanaksızdır.
2- Disk üzerine uyutma (Suspend To Disk)
Bu mod ile bilgisayarınız uyku moduna geçtiğinde tüm işlemler ve ram üzerindeki bilgiler disk üzerine kayıt edilecek donanımlar kapatılır. En çok elektrik tasarufu sağlanan uyku modudur. Bu mod ile çok daha düşük elektrik tüketimi ile uzun süreler boyunca bilgisayar uyku durumunda kalabilir.
Avantajı; bilgiler disk üzerine kayıt edildiği için elektrik kesildiğinde bile bilgisayarınızı tekrar açtığınızda kaldığınız yerden devam edebiliriniz
Dezavantajı; ram üzerinde uyutmaya göre biraz bilgisayarınız biraz daha yavaş açılır. Bu durumu SSD kullanarak biraz daha kısaltabilirsiniz. Günümüzde SSD’lerin yaygınlaşması ile birlikte bu süreler daha da kısalmıştır.
3- Hem ram hem de disk üzerine uyutma (Suspend Hybrid)
Bu modda hem ram ve hem de disk üzerine uyutma işlemi yapılır, aslında yukarda yazdığım iki modun birleşimi gibi düşünebilirsiniz. Ram ve disk üzerine tüm bilgiler kayıt edilir. Elektrik kesilmesi durumunda disk üzerinden işlem devam eder, elektrik kesilmediğinde ram üzerinden işlem devam eder.
Linux üzerinde uyku durumu
Bilgisayarın uyku modları konusunda bilgi sahibi olduğumuza göre linux üzerinde bunlara biraz daha yakından bakalım.
Siz bilgisayarınızı uyku moduna aldığınızda bilgisayar donanımız(CPU,GPU vs) ve kernel uyum içinde olmalıdır. Bunların yanı sıra işletim sisteminin bu donanımların üzerinde tam kontrol sağlayabilmesi için donanım sürücülerinin uygun olması gerekiyor.
Linux üzerinde yaşanılan uyku modu sorunlarının temelinde yukarda yazdıklarımın birlikte uygun olmaması ya da yanlış yapılandırılmasından dolayı kaynaklanıyor.
Çözüm ?
Kullandığım linux mint dağıtımında sorunun ekran kartı sürücüsünden olduğunu gördüm. Biraz daha konuyu açmak gerekirse; bilgisayarımda kullanımda olan ekran kartı sürücüsünün, ekran kartı üreticisi tarafından sağlanan sürücü olduğunu gördüm ve bu sürücü ile kernel ya da diğer donanımlar ile alakalı olarak uyku durumunda sorunlara neden olduğunu fark ettim.
Ekran kartı sürücüsünü, üreticinin sağlamış olduğu sürücü yerine açık kaynak kodlu başka bir sürücü kullanarak çözdüm. Bu değişikliği yaptıktan sonra bilgisayarımı uyku moduna alıp tekrar uyandırmak istediğimde sorunsuz bir şekilde açıldığını gördüm.
Sizde bu şekilde deneyerek sorunun çözülüp çözülmediğini kontrol edebilirsiniz. Eğer sorununuz devam ediyorsa internet üzerinde anakartınız ya da ekran kartınız ile -suspend to ram intel, suspend to disk nvidia- arama yaparak, daha önce bu sorunu yaşamış olan diğer kullanıcıların bulduğu çözüm yolunu kullanabilirsiniz.
Bir sonraki yazıda görüşmek dileğiyle
Kaynak:
https://forum.ubuntu-tr.net/index.php?topic=46685.0
https://www.kernel.org/doc/html/v4.15/admin-guide/pm/sleep-states.html
https://unix.stackexchange.com/questions/162886/what-does-pm-suspend-hybrid-do